BRUCELLOZİS

Konu: BRUCELLOZİS Çarş. Kas. 04, 2009 6:56 pm

İnsanlarda mal hastalığı veya mal tohumlaması olarak bilinen çok tehlikeli bir
zoonozdur.
B. Aportus Bovis : Sığırlarda
B. Melitensis : Koyunlarda
B. Suis : Domuzlarda görülür. Her üç etkende insanlarda
hastalık oluşturur. İnsanlar için en potojen olanı B. Melitensisdir. Koyun ve
keçi yetiştirenlerden bu hastalık sık görülür. Veterinerlerde risk altındadır.

Brucella hastalığı dünyada yaygın olarak görülür.

BRUSELLOZİS NEDİR :

Brucella gurubu bakterilerin oluşturduğu, bulaşıcı, enfeksiyöz bir hastalıktır.
Özellikle sığır, koyun, keçi ve domuz gibi evcil hayvanlarda yavru atmaya neden
olan ve aynı zamanda hayvanlardan insanlara bulaşan( Zoonozis ) , ekonomik
yönden zarar verici ve halk sağlığı yönünden önem taşıyan bir hastalıktır.
Bu hastalık insanlarda dalgalı humma , Bang hastalığı , malta humması ve Akdeniz
humması olarak ta bilinmektedir.

BRUSELLOZİS NEDEN ÖNEMLİDİR.

Hayvanlarda neden olduğu yavru kaybı, süt veriminde azalma, damızlık değeri
kaybı, kısırlık gibi zararlar dikkate alındığında evcil hayvanların önemli bir
hastalıklardan bir olarak kabul edilir. Hayvansal protein kaynaklarına olan
olumsuz etkisi, hayvan ve hayvansal ürünlerin ticaretine engel teşkil etmesi ve
hayvan yetiştiricilerinin sosyo- ekonomik gelişmesini engellemesi gibi
zararlıları görülmektedir. Ayrıca insan sağlığı açısından taşıdığı risk
hastalığın önemi daha artmaktadır. İnsanlarda uzun süren bir hastalığı sebep
olan Brucellozis fizik yetersizliği ve işgücü kaybına neden olurken, tedavi ve
hastane giderleri de önemli bir ekonomik kayba neden olmaktadır.

BRUSELLOZİS HASTALIĞININ DÜNYADAKİ YAYGINLIĞI.

Brusellozis Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı ( FAO) , Dünya Sağlık
Örgütü (WHO) ve Uluslararası Salgın Hastalıklar Ofisi ( OIE) tarafından dünyada
en yaygın Zoonozis olarak kabul edilmektedir.
Kuzey Avrupa, Kuzey Amerika Ülkeleri, Avustralya ve Yeni Zelanda da yıllar süren
yoğun çabalarla Brusellozis büyük ölçüde eradike edilmiştir. Buna karşı bazı
Güney Avrupa Ülkelerinde, özellikle Akdeniz Bölgesi Ortadoğu Batı Asyanın
gelişmekte olan ülkelerinde Hint Yarımadası , Afrika, Orta ve Güney Amerika’nın
bir kısmının da insan ve hayvanlarda yaygınlığını sürdürmektedir.
Akdeniz ve Ortadoğu Ülkelerinde yıllık Brusellozis insidensi her 100.000 kişide
1-78 vaka arasında değişir. Ancak hastalığın yaygın olduğu ve hayvanlarda
kontrol programları uygulanmayan bölgelerde 550 nin üzerinde vaka
bildirilmiştir. İnsan Brusellozisi bir çok ülkede ihbarı mecburi olmasına rağmen
, resmi makamlar gerçek enfekte insan sayısını yansıtmamaktadır. Hastalığın
bildirilenden 10-25 kat daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Bunun başlıca
nedeni vakaların çoğunlukla doğru teşhis edilmemesidir.

Konu: Geri: BRUCELLOZİS Çarş. Kas. 04, 2009 6:58 pm

ÜLKEMİZDEKİ HASTALIĞIN YAYĞINLIĞI

Brusellozis ülkemizde hem hayvanlarda hem de insanlarda ihbarı mecbur bir
hastalıktır. Bakanlığımızın 1998-1999 yıllarında 79 ilden toplam 13458 adet
sığır kan serumu ve 30433 adet koyun kan serumu incelenmesi sonucu sığırlarda %
1.43 koyunlarda % 1.97 olarak hastalık tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalar
sonucunda hayvan hareketlerinin fazla olmadığı ve atık vakalarının nadir olduğu
Orta ve Doğu Karadeniz sahil şeridindeki iller dışında , ülke genelinde
hastalığın yaygın olduğunu göstermektedir.

HASTALIĞIN ETKENLERİ NELERDİR.

6 türü bulunan Brusella grubu mikroorganizmalardan Brusella Melitensis ,
Brucella Abortus ve Brucella Suis halk sağlığı yönünden büyük önem taşır.
B. Melitensis, başlıca koyun ve keçileri etkilemekle birlikte sığır ve
köpeklerde enfekte edebilir. Ülkemizde insan sağlığına olumsuz etkisi bakımından
büyük öneme sahiptir.
B. Abortus , sığırlarda enfeksiyon oluşturur, fakat manda , deve , geyik, at,
koyun, köpek , domuz ve insanlara da bulaşır.

BRUCLLA GRUBU MİKROORGANİZMALARIN ÇEVRE ŞARTLARINA DAYANIKLIĞI NASILDIR.
Brucella mikroorganizmaları ; Güneş görmeyen toprakta 70 gün, Güneş ışığında 1-12 saatte 60o C de 10 dk. ,
100o C de hemen ölürler. Çeşme suyunda 4-8 C de birkaç ay , 0 C de 2,5 yıl ,
dondurulmuş dokularda birkaç yıl, nemli toprakta 60 gün ve 20 C de % 40 nemli
ortamda 144 gün canlı kalabilirler. İdrarda 30 gün , atık fötuslarda en az 75
gün ve uterus akıntılarında 200 günden fazla canlı kalabilir. Enfekte dışkı
materyali bulaşık altıkta 56-61 C lerde 4.5 saatte tahrip olur. Çiğ sütten
yapılan tuzsuz krema yağında buzdolabında 142 gün, % 10 tuz içeren salamura
peynirde 45 gün, % 17 tuz içeren peynirde ise 1 ay canlı kalır. Etin normal
dinlendirilmesi süresince oluşan pH değişikliği ( asitlik) ette bulunabilecek
Brucella mikroorganizmalarını öldürmeye yeterlidir. ( Pastörizasyon ısısında (
63-65 C 30 dakika, 72-75 C 15-20 saniye ) 15-20 dakikada hemen ölür.

BRUCELLOZİS BULAŞMASI .

Hayvanlara genellikle enfekte hayvanlarda doğrudan temas yoluyla veya
enfekte hayvanların akıntılarıyla bulaşır. Enfekte boğa ve koçların semenlerinde
de etken bulunur ve çiftleşme ile bulaşma olur ayrıca enfekte annelerden
yavrularına anne karnında veya doğum sonrası enfekte ağız sütü yada enfekte
diğer hayvanların sütü ile beslenme sonucu bulaşma görülebilir.
Brucalla etkeni sindirim sistemi , deri ve mukozzal yüzeylerden vücuda giren
mikroorganizmalar lenf kanalları yoluyla en yakın lenf yumrusuna ulaşarak orada
çoğalırlar. Daha sonra kan yoluyla bütün vücuda yayılırlar. Bakteriyemi olarak
atlandırılan bu geçici devreden sonra etkenler özellikle gebe uterus , memeler,
testisler, lenfoid doku ve organlar ( Lenf yumruları, karaciğer ve dalak gibi )
ile daha az olarak eklemler, tendo kılıfları ve bursalara yerleşir.

İnkibasyon süresi iki hafta ile bir yıldır. Görülen ilk belirti abortuz
olduğunda, minimum inkibasyon süresi yaklaşık otuz gündür. Genel olarak atık
yapmayan enfekte hayvanlar enfeksiyondan sonra 30-60 gün içinde teşhis
testlerinde pozitif reaksiyon oluşturur. Enfeksiyonu duyarlılık ve hastalığın
belirtileri yaş, cinsiyet, ırk, gebelik durumu hayvanın bağışıklık durumu alınan
bakterinin miktarı, türü ve virülensine göre değişiklik gösterir.

Konu: Geri: BRUCELLOZİS Çarş. Kas. 04, 2009 6:58 pm

HASTALIĞIN HAYVANLARDAKİ BELİRTİLERİ

Sığırlarda ; Dişi hayvanlarda başlıca belirti yavru atmadır. Genellikle yavru
atma gebeliğin 5-7 ci aylarında görülür. Yavru zarlarının atılmaması , uterus
iltihaplanması ( metritis )ve buna bağlı olarak kısırlık, süt veriminde azalma
ve mastitis, bazı hayvanlarda bacak eklemlerinde yangı ve şişkinlikler, erkek
hayvanlarda testislerde şişlikler görülebilir. Enfekte bir anadan doğan
buzağılar aşılansalar dahi gizli enfeksiyon devam edebileceğinden damızlıkta
kullanılmamalıdır. İneklerde meme ve meme lenf yumruların da kalıcı enfeksiyon
nedeniyle enfekte hayvanlar yaşamları boyunca sütle zaman zaman mikroorganizma
çıkarır ve insanlar için risk oluştururlar. Abortu takiben etkenler uteruz
akıntıları ile 15 gün süre ile atılırlar. Bu mikroorganizma atımı da 2-3 ay
sonra temizlenir.
Koyun ve Keçilerde ; Bu hayvanlarda başlıca belirti yavru atmaktadır. Abortus
genellikle gebeliğin son iki ayında görülür . Keçiler enfeksiyona daha
duyarlıdır. Keçilerde uterusdan enfekte sıvı atılımı koyunlara oranla daha
çok ve uzun sürer ( 2-3 ay ) koyunlarda bu olay 3 haftadır. Atık yapan koyunlar
genel olarak sütle mikroorganizmaları çıkarırlar ancak nadiren sütle 140-180
güne kadar atım tespit edilmiştir. Keçilerde kalıcı enfeksiyon görülebilir bu
durumda mikroorganizma sütle en az 2 laktasyon , belki daha uzun süre atabilir.

HASTALIĞIN TEŞHİS EDİLMESİ :

Hastalığın teşhisi ancak laboratuvar testleri ile olur. Laboratuvara atık yavru,
yavru zarları, süt örnekleri, kan serumu, vaginal sıvablar uygun şartlarda
gönderilir.
Hayvanlarda Brucellozis Tedavisinde Çok başarı sonuçlar alınamamıştır. Uzun
süreli kombina antibiyotik tedavisi yapılsa bile her zaman başarılı olmaz. Hem
ekonomik olmaması hem de taşıcılığın önlenememesi nedeni ile hayvanlarda
tedavi önerilmez. Ancak korunma tedbirleri ile hastalıkla mücadele edilir.

HAYVANLAR BRUCELLOZİSTEN KORUNMASI

Brucellozisin kontrolu genel hijyenik tedbirlerin uygulanması, karantina ,
enfekte hayvanların sürüden çıkarılması ( kesim ) ve aşılama yöntemleri ile
olmaktadır.
-Yavru atan hayvanların tüm atıkları ile bu atıkların temas ettiği yem ve
altlıklar ya derine gömülerek üzerine yanmamış kireç dökülmeli veya yakılarak
imha edilmelidir.
- Ahır ve ağıllarda dezenfeksiyon yapılmalıdır
- Sürüye veya işletmeye yeni hayvan satın alındığında test yaptırılmalı. Ve
bunlar diğer hayvanlardan ayrı tutularak 30-60 gün sonra test yaptırıldıktan
sonra diğer hayvanların yanına koyulmalıdır.
- Ergin S – 19 aşıyla aşılana dişi sığırların aşılama tarihinden 6 ay sonra,
genç S-19 aşısı ile aşılanmış 4-8 aylık dişi danaların aşılama tarihinden 12
ay sonra serolojik muayene sonuçları güvenilir olmaktadır.
- Hayvan satın alınacağında Brucellozis bulunmayan sürüler tercih edilmeli.
- Brucellozis tespit edilen hayvanlar satılmamalıdır.

- Bütün atık vakaları zaman geçirilmeden Bakanlık İl ve İlçe Müdürlüklerine veya
bir Veteriner Hekime bildirilmelidir.
- Hayvanlar Brucellozise karşı aşılatılmalıdır.
- Sürüye yeni katılan hayvanlarında aşılı olmasına dikkat edilmelidir.
ÜLKEMİZDE HAYVANLARDA BRUCELLOZİS İLE MÜCADELESİ
- 4-8 aylık dişi dana ve 3-8 aylık dişi – erkek kuzu ve oğlaklar aşılanmalıdır.

- Sığırlarda tazminatlı olarak kesim uygulanmaktadır.
- Brucellozise karşı aşılar Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsünde
üretilmektedir.
- B. Melitensis Rew-1 aşısı 3-8 aylık dişi erkek , kuzu ve oğlaklara 1 ml. Deri
altı yolla uygulanır. Yaşam boyu süren yeterli bir koruma sağlamaktadır.
- B. Melitensis Rew-1 Ergin aşısı 8 aylıktan büyük Ergin dişi koyun ve keçilere
1 ml. Deri altı yolla uygulanır . Erkek hayvanlara uygulanmaz. 12 ay ara ile 2
defa uygulanır. Gebe dönemine bakılmaksızın tüm ergin dişi hayvanlar hemen
aşılanır.
- B. Abortus S- 19 aşısı 4-8 aylık dişi danalara 4 ml. Deri altı yolla
uygulanır. Ergin hayvanlarda abort yapar ve sütle atılır. En az 7 yıl koruma
sağlar.
- B. Abortus S- 19 Ergin aşısı 8 aylıktan büyük dişi sığırlara 1 ml. Dere altı
yolla uygulanır.

Konu: Geri: BRUCELLOZİS Çarş. Kas. 04, 2009 7:02 pm

BRUCELLOZİSİN İNSANLARA BULAŞMASI

En yaygın bulaşma yolu mikroorganizma ile bulaşık çiğ süt ve süt ürünlerinin (
peynir, kreme, tere yağ, dondurma vs.) tüketilmesidir. Ülkemizde koyun- keçi
sütlerinden yapılan peynirler genellikle hiçbir ısıtma işlemi uygulanmadan
yapılmakta ve insanlar için risk taşımaktadır.
Enfekte hayvanlar,hayvan karkasları ,atık yavru ve atık yapan hayvanların
genuital akıntıları, idrar ve dışkıları ile doğrudan temas ile bulaşma olabilir.
Doğrudan temasta sindirim sistemi ile bulaşma ön planda olmakla birlikte hasarlı
deriden ve solunum yoluyla bulaşmada söz konusudur. İnsandan insana doğrudan
bulaşma son derece azdır. Nadiren süt veren annelerden bebeklerine ve seksüel
yolla bulaşmanın olduğu bildirilmiştir. Et ile çok nadir bir bulaşma olabilir
normal pişirme ısısında ölürler. Özellikle karaciğer, dalak gibi organların iyi
pişirilmeden tüketilmesi ile bulaşma olur.

İNSANLARDA BRUCELLOZİS BELİRTİLERİ

Hastalığın inkübasyon süresi 1-3 haftadır. Bazen bir kaç aya kadar
uzayabilir. Hafif ve şiddetli düzeyde, aniden veya yavaş gelişerek belirtiler
ortaya çıkabilir. Hastalarda sürekli, aralıklı veya düzensiz bir ateş , terleme
, kas ve iskelet sisteminde olan belirgin etkisinin sonucu olarak yorgunluk ,
dermansızlık görülür. En çok etkilenen eklemler kalça, diz ve dirseklerdir.
Ayrıca mide- barsak, akciğerler, kan yapan organlar , cilt ve nadiren de kalp –
damar sistemi ve beyin ( menenjit ) etkilenir. Erkek hastalarda testis de akut
orşit oluşur hastalığın süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabilir.
Hastalığın teşhisi laboratuvar testleri ile tespit edilir. Antibiyotlar Brucella
mikroorganizmalarına karşı etkilidir. Fakat hastalığın tedavisi güç olabilir.
İnsan insana bulaşma çok enderdir.

İNSANLARDA BRUCELLOZİSİN ÖNLENMESİ

Pastörize olmamış veya iyice kaynatılmamış süt ve süt ürünleri
tüketilmemelidir. Hayvan yetiştiricileri yavru atan hayvanların tüm atıkları ile
temas etmemelidir.